Skip navigation

Use este identificador para citar ou linkar para este item: https://repositorio.ufpb.br/jspui/handle/123456789/30201
Tipo: Dissertação
Título: O terreiro sagrado ibycarayba e a educação escolar indígena na aldeia Brejinho-PB
Autor(es): Lima, Genilson Silva de
Primeiro Orientador: Barcellos, Lusival Antonio
Primeiro Coorientador: Farias, Eliane Silva de
Resumo: O presente estudo versa sobre o Terreiro Sagrado Ibycarayba e a educação escolar indígena na Aldeia Brejinho-PB, enfocando as relações da espiritualidade do Terreiro sagrado com as práticas educacionais da Escola Cidadã Integral Indígena Antônio Sinésio da Silva. Portanto, damos destaque às práticas que os estudantes realizam para aprofundarem seus conhecimentos tradicionais dentro do terreiro e a grande participação da comunidade da Aldeia Brejinho na organização do espaço do Terreiro. A educação escolar indígena busca seguir o que é previsto no Referencial Curricular Nacional para as Escolas Indígenas, ao recomendar que as atividades didáticas lidem com a realidade de cada comunidade. O objetivo geral é analisar as relações do terreiro sagrado, com a educação escolar indígena desenvolvida na Aldeia Brejinho e suas interfaces com a cultura Potiguara. Está fundamentada em autores como: Barcellos (2014), Costa (2022), Palitot (2020; 2018), Santos e Silva (2021) dentre outros. Do ponto de vista metodológico, o estudo tem uma abordagem qualitativa com natureza etnográfica. Primeiramente, recorremos a pesquisa bibliográfica utilizando como instrumentos de pesquisa a observação participante, o diário de campo, as entrevistas com questionários semiestruturados, que foram essenciais para as nossas reflexões, haja vista ter sido por meio desses instrumentos de produção de dados da pesquisa, que investigamos a realidade educacional peculiar que envolve a comunidade indígena da Aldeia Brejinho e a sua interface com a religiosidade. Os dados coletados mostram que é de grande valia a utilização de outros espaços, além da sala de aula, para o processo da educação escolar indígena e, nesse contexto reconhece que o Terreiro Sagrado, funciona como um desses lugares, no qual as formas específicas de ensinar a cultura Potiguara podem ocorrer de forma diferenciada.
Abstract: The present study deals with the Terreiro Sagrado Ibycarayba and indigenous school education in the village of Brejinho-PB. The research focuses on the relationships between the spirituality of the sacred terreiro and the educational practices of the School and the application of the Cidadã Integral Indígena Antônio Sinésio da Silva. In it, we highlight the practices that students carry out to deepen their traditional knowledge within the terreiro and the great participation of the community of Aldeia Brejinho in the organization of the space of the terreiro. Indigenous school education seeks to follow what is provided for in the National Curricular Reference for Indigenous Schools, by recommending that didactic activities deal with the reality of each community. The general objective is to analyze the relations of the sacred terreiro, with the indigenous school education developed in Aldeia Brejinho and its interfaces with the Potiguara culture. It is based on authors such as: Barcellos (2014), Costa (2022), Palitot (2020; 2018), Santos e Silva (2021) among others. From a methodological point of view, the study has a qualitative approach with an ethnographic nature. First, we resorted to bibliographical research using participant observation, field diary, interviews with semi-structured questionnaires as research instruments, which were crucial for our reflections, since it was through them that we investigated the peculiar educational reality that involves the indigenous community. of Brejinho village and its interface with religiosity. The data collected show that it is of great value to use other spaces, in addition to the classroom, for the process of indigenous school education. The Sacred Terreiro works as one of those places, in which the specific ways of teaching the Potiguara culture can occur in a differentiated way.
MIMOMIRĨ: Kó nhembo’esaba osa’angatu Ybykaraíba “Ibycarayba” morombo’esaba abaeté nhembo’esaba resenduara taba Apekũmirĩ-PB pupenduara. A'e oma’ẽngatu ‘anga mba’e ioguerekó Ybykaraíba resenduara morombo’esaba rekoetá pupé Escola Cidadã Integral Indígena Antônio Sinésio da Silva pupé. I pupé orosa’angatu tekoetá mimbo’e remimonhanga, a’e tekoabeté kuapaba okara pupé sekóreme, a’e Taba Apekũmirĩ apuanã rekoeté, okara rekoaba mongatuaba resé. Morombo’esaba abaeté nhembo’esaba resenduara osapypuemomosem Referencial Curricular Nacional para as Escolas Indígenas remiekara, sekomonhãngeme "morombo’esaba rekoetá toikó apuanã iabi’õ rekoabeté rupi". Temiekarusu osa’angatu Ybykaraíba ioguerekosaba morombo’esaba abaeté nhembo’esaba resenduara resé taba Apekumĩ pupenduara, i ioguerekosaba Potĩguara rekoaba resé. A’e oub kó kuatiasara pupé Barcellos (2014), Costa (2022), Palitot (2020; 2018), Santos e Silva (2021) amõ amõ. Mba’emongaturõ repiakaba resé kó nhembo’esaba oikó mba’ereté ra’angaba rupi, aba rekoetá kuatiasaba rupi bé. I jypy, oroimonhang amõ kuatiatyba rekara kó mba’e rekasaba pupé, irũnamo abá rekó anduba, ‘ara iabi’õ kuatiara nhũ resenduara, moromonhe’enga, moranduba ranhẽ i kuabypyra pupé i katuetéba’e oré py’anhemongetasaba resé. Irõ supi oré oroikuapotar morombo’esaba reté taba Apekumirĩ abaeté apuanã resenduara seté ioguerekó i tupãrerobiasaba resé. A’e iekuapaba i pysykypyruera oikuame’eng mba’ekatueté tekoabetá amoaé poru nhembo’esaba koty suí, morombo’esaba abaeté nhembo’esaba resenduara resé. Ybykaraíba, oikó kó tekoabetéramo mamõ morombo’esabeté Potĩguara rekoaba resé ioabyaba pupé.
Palavras-chave: Ciências da religião
Espiritualidade
Indígena Potiguara
Terreiro sagrado
Práticas educativo-religiosas
Spirituality
Indigenous Potiguara
Sacred terrain
Educational-religious practices
Anga Mba’e
Abaeté Potĩguara
Ybykaraíba
Tekoetá Morombo’esaba-Tupãrerobiasaba
CNPq: CNPQ::CIENCIAS HUMANAS::TEOLOGIA
Idioma: por
País: Brasil
Editor: Universidade Federal da Paraíba
Sigla da Instituição: UFPB
Departamento: Ciência das Religiões
Programa: Programa de Pós-Graduação em Ciências das Religiões
Tipo de Acesso: Acesso aberto
Attribution-NoDerivs 3.0 Brazil
URI: http://creativecommons.org/licenses/by-nd/3.0/br/
URI: https://repositorio.ufpb.br/jspui/handle/123456789/30201
Data do documento: 20-Jul-2023
Aparece nas coleções:Centro de Educação (CE) - Programa de Pós-Graduação em Ciências das Religiões

Arquivos associados a este item:
Arquivo Descrição TamanhoFormato 
GenilsonSilvaDeLima_Dissert.pdf3,88 MBAdobe PDFVisualizar/Abrir


Este item está licenciada sob uma Licença Creative Commons Creative Commons